Biyonik kulak nedir ve kimlere uygulanır?
Koklear implant veya biyonik kulak doğuştan veya sonradan oluşan, işitme cihazlarının yetersiz kaldığı, ileri ve çok ileri dereceli işitme kayıplarında (İşitme kaybının 70-80 dB civarlarını aştığı durumlar) uygulanan bir cihazdır. Bu cihazlar, dışarıdan gelen sesleri elektriksel uyarılara dönüştürüp iç kulakta direkt olarak işitme sinirine gönderir ve bunlar da beyin tarafından ses olarak algılanır.
Doğuştan işitme kayıplı çocukların işitme kayıplarının erkenden tespiti ve ilk 6 aylıkken işitme cihazı kullanmaya başlamaları gerekmektedir. Koklear implant uygulanması ise 9 aylıktan itibaren yapılabilir. İdeali 1 yaş civarına en yakın zamanlarda implant uygulama işleminin gerçekleştirilmesidir. Doğuştan işitme kayıplı çocuklarda implant uygulama yaşı ne kadar gecikirse (özellikle 5 yaş sonrasına kalması durumunda) cihazdan verim alma o nispette azalabilir.
Konuşma gelişimi tamamlandıktan sonra hayatın herhangi bir döneminde ileri-çok ileri işitme kaybı gelişmesi durumunda da yetişkin hastalara koklear implantasyon uygulanabilir.
Biyonik kulak ameliyatı her kulağa uygulanabilir mi?
Bu ameliyatın uygulanabilmesi için iç kulak yapısının yeterince gelişmiş olması ve işitme sinirinin varlığı gereklidir. Bunları tespit etmek amacıyla hastalara kulak tomografi ve MR görüntülemelerinin ameliyat öncesinde yapılması gereklidir. Bu görüntülemeler aynı zamanda hangi kulağa implant yerleştirmenin (özellikle tek bir kulağa implant uygulanacak hastalarda) daha uygun olacağı hakkında da fikir vermektedir. İç kulak yapısının gelişmediği veya işitme sinirin olmadığı durumlarda koklear implant uygulamak mümkün değildir. Böyle durumlarda beyin sapı implantı denilen farklı cerrahi prosedür ve implant türleri uygulanmaktadır.
Ameliyat süreci nasıldır?
Ameliyat süresi, işlemi yapacak hekimin tecrübesine ve anatomik yapıya bağlı olarak değişmek üzere ortalama 2-3 saattir. Cerrahi, kulak kepçesi arkasına yapılan 4-5 cm’lik bir kesi ile başlar ve kulak kemiği kaldırıldıktan sonra implantın iç parçasının iç kulağa yerleştirilmesiyle tamamlanır. Ameliyat sırasında birtakım ölçümler yapılarak cihazın doğru yere yerleştirildiği ve çalışır durumda olduğu tespit edilir. Bütün bunlar sağlandıktan sonra kesi kapatılarak ameliyat sonrası pansumanları yapılır. Ortalama 3 hafta civarında iyileşme süreci beklenir. İyileşme tamamlandıktan sonra da cihazın dış parçası yerleştirilerek ayarları yapılır ve hastalar sesi duymaya başlarlar.
Her iki kulağa biyonik kulak uygulamanın avantajları nelerdir?
Özellikle doğuştan işitme kayıplı ve çocukluk çağı ileri-çok ileri işitme kayıplarında her iki kulağa biyonik kulak uygulanması işlemi, ses derinliği sağlama ve sesin yönünü tayin etme açısından oldukça önemlidir. Ayrıca herhangi bir sebeple implantlardan birinde geçici bir süre arıza, travmaya bağlı hasar görme, enfeksiyona bağlı işlevsiz kalma gibi durumlar oluşursa; diğer kulakta çalışan bir implantın varlığı, bozuk cihazın revizyon veya yeniden implantasyon işlemi yapılana kadar çocuğun sesten mahrum kalmayacağı anlamına gelmektedir. Çünkü revizyon-yeniden implantasyon süreçleri bazen aylar sürebilmektedir.
Ameliyat sonrası eğitim süreçleri nasıl olmalıdır?
biyonik kulak ameliyatı; İmplantasyon sonrası süreç uzun bir emek harcamayı gerektirir. Ameliyat öncesinde çocuğun ve ailesinin implantasyona hazırlanabilmesi, ameliyat sonrasında ise cihazın ayarı, çocuğun gelişiminin takibi ve eğitimi için ailenin düzenli takiplere devam etmesi gerekmektedir. İmplantasyon sonrası hastaların özellikle de çocuk hastalar ve ailelerinin yoğun bir şekilde, uzman kişiler tarafından eğitim almaları gerekmektedir. Verilen bu eğitimlerde, hastalarda koklear implant cihazına adaptasyon, yeni ses uyaranlarını dinlemeyi öğrenme, bu uyaranları anlamlandırabilme ve bunları konuşma gelişimine aktarabilme becerileri geliştirilmektedir. En iyi eğitim ortamı ev ve aile çevresidir. Bu nedenle rehabilitasyonda ailenin ve yakınlarının desteği çok önemlidir. Eğitimin süresi hastanın doğuştan veya sonradan işitme kayıplı olmasına, implant öncesi işitme cihazı kullanma durumuna, konuşma eğitimi alma ve aile desteğine göre değişmektedir.
Yetişkinler için oluşturulmuş rehabilitasyon programı konuşmayı anlama eğitimini, dinleme eğitimini ve rehabilitasyona aile bireylerinin de katılmasını içerir.
